ಕಥೆ

ಹಲವು ಕನ್ನಡ ರಾಜರ ಹಾಸ್ಯ ಪ್ರಸಂಗಗಳು

1. ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯ :ಕಲ್ಲ್ಯಾಣದ ರಾಜರ
ಮನೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಬೆಳಗಿನ ಸೂರ್ಯೋದಯದಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ನಾಡು.
ಅವನ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕವಿ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಯೋಧ ಎಲ್ಲರೂ ಗೌರವಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.ಒಮ್ಮೆ ರಾಜ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕವಿ ಹೊಸ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಓದಿದ. ಅದರ ಛಂದಸ್ಸು, ಭಾವ, ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಅದ್ಭುತವಾಗಿದ್ದರೂ, ರಾಜನು ತಕ್ಷಣ ಪ್ರಶಂಸಿಸಲಿಲ್ಲ.
ಕವಿ ನೊಂದನು, ಆದರೆ ರಾಜನ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಚಾರದ ಆಳತೆ ಕಾಣಿಸಿತು.ಮುಂದಿನ ದಿನ ರಾಜನು ಕವಿಯನ್ನು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಂಡು ಹೇಳಿದರು: “ಒಳ್ಳೆಯ ಕಾವ್ಯವು ಹೂವಿನ ಪರಿಮಳದಂತೆ — ರಾತ್ರಿ ಕಳೆದರೂ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಬೇಕು. ನಿನ್ನ ಕಾವ್ಯ ಉಳಿಯಿತು.” ಅಂದಿನಿಂದ ಕವಿ ನಮನಗೊಂಡು “ಕಾವ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿ”ನೆಂದು ರಾಜನನ್ನು ಕೊಂಡಾಡಿದ.ಕಲ್ಲ್ಯಾಣದ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನು ಕಲೆಯ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕನಾಗಿಯೂ, ನ್ಯಾಯದ ಸೂರ್ಯನಾಗಿಯೂ ಜನಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತನಾದ.

೨. ಎರಡನೇ ಪುಲಕೇಶಿ:ನರ್ಮದೆಯ ಯೋಧನ ಗರ್ಜನೆ
ಬಾದಾಮಿಯ ಕೋಟೆಯೊಳಗಿಂದ ಘಂಟೆಗಳು ಮೊಳಗುತ್ತಿದ್ದುವು. ಸೇನೆಯ ಕುದುರೆಗಳು ಸಜ್ಜಾಗಿದ್ದುವು.
ಉತ್ತರದಿಂದ ಬಂದ ಹರ್ಷವರ್ಧನ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣದ ಮೇಲೆ ಹರಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದ. ಆದರೆ ನರ್ಮದೆಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ರಾಜನ ಧ್ವಜ ಆಕಾಶವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿತ್ತು — ಅವನು ಪುಲಕೇಶಿ ದ್ವಿತೀಯ. ಹರ್ಷನ ಸೇನೆ ಅಪಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ಪುಲಕೇಶಿಯ ತಂತ್ರ, ಧೈರ್ಯ, ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಭಾರೀ.
ಯುದ್ಧದ ನಾದ ನರ್ಮದೆಯ ತೀರದಲ್ಲಿ ಮೊಳಗಿತು.
ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹರ್ಷನ ಸೇನೆ ಹಿಂತಿರುಗಿತು; ನರ್ಮದೆಯು ಉತ್ತರ–ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಗಡಿಯಾದಳು. “ನರ್ಮದೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ತೀರವನ್ನು ಹರ್ಷನ ಕುದುರೆಗಳು ಮುಟ್ಟಲಿಲ್ಲ” — ಬಾಣಭಟ್ಟನ ವಾಕ್ಯ ಇತಿಹಾಸವಾಯಿತು. ಪುಲಕೇಶಿಯ ವಿಜಯದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಗೌರವ ಅಕ್ಷಯವಾಯಿತು.

೩. ವಿಜಯನಗರದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ: ಬುದ್ಧಿ, ಬಲ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಹಂಪಿಯ ಕಲ್ಲುಗಳು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದವು — “ರಾಜಾಧಿರಾಜ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಬಂದರು!” ಅವರ ಕಾಲ ವಿಜಯನಗರದ ಚಿನ್ನದ ಯುಗವಾಗಿತ್ತು. ಸೇನೆಗಳು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ, ಜನರು ಸಂತೋಷಿ, ಕಲೆಗಳು ಉಜ್ವಲ. ಒಮ್ಮೆ ರಾಜ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರು ತೆನಾಲಿರಾಮನನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಕೇಳಿದರು:“ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅತಿ ಭಾರವಾದ ವಸ್ತು ಯಾವದು?” ತೆನಾಲಿರಾಮ ನಗುತ ಹೇಳಿದರು:“ರಾಜನ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚುವ ಮುನ್ನ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರು. ಅದು ಅತಿ ಭಾರವಾದುದು.” ರಾಜನು ಮೌನವಾಗಿ ನಿಂತು ಹೇಳಿದರು:“ನಿನ್ನ ಬುದ್ಧಿಯು ನನ್ನ ರಾಜ್ಯದ ಕಿರೀಟದ ಹೂವಂತೆ.” ಅವರ ರಾಜ್ಯದ ಎಂಟು ಕವಿಗಳನ್ನು “ಅಷ್ಟದಿಗ್ಗಜರು” ಎಂದರು.ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಮುಕ್ತಮಾಲ್ಯದೇ ಕೃತಿ ದೇವದರ್ಶನದಂತೆ ಇಂದಿಗೂ ಓದಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

೪. ರಾಜಾ ಒಡೆಯರ್: ದೇವಿಯ ಕನಸಿನ ಮೈಸೂರು. ಮೈಸೂರು ಬೆಟ್ಟಗಳ ನಡುವೆ ಶಾಂತ ರಾತ್ರಿ.
ರಾಜಾ ಒಡೆಯರ್ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಕಂಡರು. ಆಕೆ ಚಾಮುಂಡಿಯಂತೆ ಕತ್ತಿಯುಳ್ಳವಳು, ಕರುಣೆಯುಳ್ಳವಳು. ಆಕೆ ಹೇಳಿದರು “ನಿನ್ನ ರಾಜ್ಯ ನನ್ನ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ನಾಮದಲ್ಲಿ ನಗರ ನಿರ್ಮಿಸು.”ಬೆಳಗಿನ ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಜೊತೆ ರಾಜನು ದೇವಿಯ ಮಂದಿರ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ. ಇಂದಿನ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ದೇವಾಲಯ ಆ ಕನಸಿನ ಸಾಕ್ಷಿ.
ಮೈಸೂರಿನ ಜನರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ “ನಮ್ಮ ನಗರ ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದುದು.” ಆದರಿಂದಲೇ ದಸರೆಯ ಹಬ್ಬ ಮೈಸೂರು ಹೃದಯದ ಉತ್ಸವವಾಯಿತು.
ರಾಜಾ ಒಡೆಯರ್ “ಮೈಸೂರಿನ ಸ್ಥಾಪಕ”ನಾಗಿ ಜನಮನದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾದ.

೫. ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರ್: ಊರಿನ ಹಳ್ಳಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ರೈತರು ಬೆಳೆ ಬತ್ತಿದ ಕಾರಣದಿಂದ ನೊಂದಿದ್ದರು.ಒಂದು ಸಂಜೆ, ಒಬ್ಬ ವೇಷಧಾರಿ ಅತಿಥಿ ಅವರ ಮಧ್ಯೆ ಬಂದು ಕುಳಿತ. ಅವನು ರಾಜನೇ ಎಂಬುದು ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ರೈತರು ಹೇಳಿದರು:“ನಮ್ಮ ರಾಜನ ಕಣ್ಣೀರು ನಮಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ, ನೀರೇ ಇಲ್ಲ!” ಆ ಮಾತು ರಾಜನ ಹೃದಯವನ್ನು ಚುಚ್ಚಿತು.
ಮುಂದಿನ ದಿನದಿಂದ ಕಾಲುವೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ನೀರಿನ ಹರಿವಿನೊಂದಿಗೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ನಗು ಹರಿಯಿತು.
ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಜನರ ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ನಗುವಾಗಿಸಿದ “ದೇವರಾಯ ರಾಜ”ನಾದರು.ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಕೃಷಿ, ಆಡಳಿತ, ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳು ಹೊಸ ಜೀವ ಪಡೆದವು.
ಐವರು ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಕಾವ್ಯಬುದ್ಧಿ, ಪುಲಕೇಶಿಯ ಧೈರ್ಯ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಬುದ್ಧಿವೈಭವ, ರಾಜಾ ಒಡೆಯರ್‌ನ ಭಕ್ತಿ, ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಜ ಒಡೆಯರ್‌ನ ದಯೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಕನ್ನಡದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಪರಂಪರೆಯ ಪಂಚನಕ್ಷತ್ರಗಳಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಾರೆ ಅಲ್ಲವೇ ನೀವೇನಂತೀರಿ?
@ಹನಿಬಿಂದು@
14.10.2025